Sytuacja kobiet na rynku pracy nie jest łatwa. Wszystko przez to, że pracodawcy czasem wolą nie zatrudniać kobiety, niż później dostosowywać jej grafik do regulacji związanych z zatrudnianiem osób ciężarnych. Ciąża i praca w godzinach nocnych się wykluczają. Często wyklucza się również praca w godzinach nocnych i rodzicielstwo, tam jednak ustawodawca pozostawił pewną furtkę.

Kobieta w okresie ciąży, a także karmiąca może skorzystać z szeregu dodatkowych możliwości, jakie dają jej postanowienia kodeksu pracy. Ta sama ustawa przewiduje również określone ulgi dla rodziców, wychowujących małe dzieci, dzięki którym będą w stanie pogodzić opiekę nad dzieckiem z pracą zarobkową.
Praca nocna a ciąża – te dwie kwestie nie idą w parze
Kobieta w okresie ciąży powinna sporo odpoczywać i szczególnie o siebie dbać. Oczywiście nie oznacza to, że nie może pracować – wręcz przeciwnie, jeżeli dobrze znosi ciążę, a jej praca nie wymaga np. podnoszenia ciężkich przedmiotów, powinna pracować tak długo, jak lekarz prowadzący ciążę uzna to za bezpieczne. Pracodawca jednak nie może zatrudniać ciężarnej w godzinach nocnych.
W tej sytuacji, jeżeli kobieta przed zajściem w ciąże pracowała w systemie, który zakładał pracę w godzinach nocnych, pracodawca powinien odpowiednio dostosować jej grafik do nowej sytuacji. Zgodnie z art. 178 kodeksu pracy:
Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.
Ta regulacja została dodatkowo uściślona przez wprowadzenie art. 178(1), który zakłada, że:
Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej; w razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
Tak więc nawet jeżeli kobieta pracowała wcześniej w porze nocnej – na przykład świadczyła pracę w systemie trzyzmianowym, po zajściu w ciążę nie może kontynuować pracy na zmianie nocnej. Nie jest to jednak podstawą do zwolnienia z pracy. Kobieta powinna mieć w takiej sytuacji dostosowany grafik w taki sposób, aby pracować na zmianach dziennych.
Warto również wspomnieć, że kobieta ciężarna nie może pracować w warunkach szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych. Również w takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek przenieść ją na inne stanowisko lub też zwolnić z obowiązku świadczenia pracy.
Praca nocna a rodzicielstwo
W przypadku rodziców sytuacja wygląda już nieco inaczej. Jeżeli pracownik wychowuje dziecko, które nie ma jeszcze 8 lat, nie można zatrudniać go w godzinach nadliczbowych, czy też w porze nocnej. Regulacja ta jednak zakłada, że jeżeli pracownik zgodzi się na świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych, czy też w nocy, może wykonywać swoje obowiązki (art. 178 kodeksu pracy). Jeżeli jednak praca od początku polegała na pracy w porze nocnej, pracodawca nie ma obowiązku dostosowywać grafiku do pracownika – wszystko w tym przypadku zależy od tego, w jaki sposób skonstruowana jest umowa.
Warto również pamiętać, że pracownik wychowujący dziecko, które nie skończyło 8 lat, może złożyć wniosek o zastosowanie względem niego elastycznej organizacji pracy. Pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia sytuacji pracownika, jednak nie musi się zgodzić na takie rozwiązanie. Odmowę musi jednak dobrze uzasadnić (art. 188(1) kodeksu pracy).
zobacz więcej:
05.07.2025 8:21, Aleksandra Smusz
05.07.2025 7:35, Igor Czabaj
05.07.2025 4:21, Mariusz Lewandowski
04.07.2025 18:00, Joanna Świba
04.07.2025 16:43, Katarzyna Zuba
04.07.2025 15:31, Joanna Świba
04.07.2025 14:17, Joanna Świba
04.07.2025 13:07, Edyta Wara-Wąsowska
04.07.2025 12:15, Mateusz Krakowski
04.07.2025 11:32, Edyta Wara-Wąsowska
04.07.2025 10:45, Mateusz Krakowski
04.07.2025 9:58, Aleksandra Smusz
04.07.2025 9:33, Edyta Wara-Wąsowska
04.07.2025 8:46, Joanna Świba
04.07.2025 7:48, Joanna Świba
04.07.2025 6:57, Aleksandra Smusz
03.07.2025 20:42, Joanna Świba
03.07.2025 15:57, Mateusz Krakowski
03.07.2025 14:09, Mariusz Lewandowski
03.07.2025 13:35, Jakub Kralka
03.07.2025 13:27, Mateusz Krakowski
03.07.2025 12:53, Mateusz Krakowski
03.07.2025 12:08, Edyta Wara-Wąsowska
03.07.2025 11:29, Mateusz Krakowski
03.07.2025 10:19, Edyta Wara-Wąsowska
03.07.2025 9:39, Mateusz Krakowski
03.07.2025 8:42, Aleksandra Smusz