Pracownikom będącym jednocześnie rodzicami przysługują pewne uprawnienia. Wśród nich można wymienić urlop wychowawczy, który w 2021 roku podobnie jak w poprzednich latach przysługuje w wymiarze do 36 miesięcy. W czasie jego trwania rodzic podlega ochronie przed zwolnieniem i może wykonywać inne prace, o ile nie przeszkadzają one w sprawowaniu opieki.
Komu przysługuje urlop wychowawczy?
Kodeks pracy przewiduje w sumie aż 4 urlopy związane z wychowaniem dziecka. Są to odpowiednio: urlop macierzyński, ojcowski, rodzicielski i wychowawczy. W czasie trwania tego ostatniego w przeciwieństwie do pozostałych pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Jedynie w sytuacji, gdy dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego, pracownik może uzyskać dodatek wysokości 400 złotych miesięcznie.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by osoba na urlopie wychowawczym podejmowała w tym czasie pracę na rzecz dotychczasowego czy innego pracodawcy albo zawierała umowy cywilnoprawne. Oczywiście pod warunkiem, że nie uniemożliwi jej to jednoczesnego sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Co więcej, okres urlopu wychowawczego będzie się wliczał do stażu pracy, od którego zależą pewne uprawnienia pracownicze.
Konieczne złożenie wniosku
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przynajmniej przez 6 miesięcy. I słowo „pracownikowi” nie jest tu przypadkowe, bo taki urlop może otrzymać nie tylko matka, ale też ojciec dziecka. Tak samo jak w latach poprzednich urlop wychowawczy w 2021 roku wynosi w sumie 36 miesięcy, przy czym każdy z rodziców posiada niezbywalne prawo do jednego miesiąca urlopu. Tym samym żadne z nich nie może wziąć wolnego w wymiarze większym niż 35 miesięcy. Przepisy przewidują tu tylko jeden wyjątek. Chodzi o sytuację, gdy jeden z rodziców nie żyje albo nie przysługuje mu władza rodzicielska.
Dopuszczalna jest także sytuacja jednoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców. Wtedy wymiar liczy się podwójnie. Jeśli więc dwoje rodziców jednocześnie weźmie urlop wychowawczy na 8 miesięcy, przyjmuje się, że wykorzystali 16 miesięcy z 36 przewidzianych w przepisach.
Urlopu wychowawczego nie trzeba jednorazowo wykorzystać w całości. Pracownik może go wziąć także w częściach, ale maksymalnie 5. Za każdym razem musi wówczas złożyć pisemny wniosek, najpóźniej na 21 dni przed rozpoczęciem urlopu. Poza tym przepisy przewidują pewne ograniczenie czasowe. Z takie urlopu można skorzystać maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia.
Ochrona przed zwolnieniem i gwarancja powrotu na stanowisko
Pracownik przebywający na urlopie podlega ochronie i nie może zostać zwolniony. Ta zasada dotyczy także urlopu wychowawczego. Pracownik ma więc gwarancję powrotu do pracy na dotychczasowym stanowisku. Ewentualnie gdy nie jest to możliwe – na stanowisku równorzędnym odpowiadającym jego kwalifikacjom. Możliwość zwolnienia pracownika przebywającego na urlopie dopuszcza się tylko w przypadku upadłości lub likwidacji zakładu pracy, a także pojawienia się okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (w trybie dyscyplinarnym).
