Zaległy urlop wypoczynkowy powinien zostać wykorzystany przez pracownika najpóźniej do 30 września roku następnego. Wynika to z art. 168 Kodeksu pracy. W sytuacji, gdy pracownik odmawia wskazania terminu urlopu, pracodawca ma prawo zobowiązać go do jego wykorzystania i po prostu wysłać go na wolne wbrew woli podwładnego.
W praktyce oznacza to, że zatrudniony nie może dowolnie decydować o zatrzymaniu urlopu na przyszłe lata lub domagać się jego ekwiwalentu, jeśli istnieje możliwość skorzystania z dni wolnych.
Urlop to podstawowe prawo pracownika i nie można z niego zrezygnować
Prawo do urlopu ma charakter osobisty i niezbywalny. Oznacza to, że pracownik nie może zrzec się przysługującego mu urlopu. Ani poprzez jednostronne oświadczenie woli, ani na mocy umowy z pracodawcą. Takie postanowienia są z mocy prawa nieważne. Pracownik nie może również przekazać swojego prawa do urlopu innej osobie, na przykład współpracownikowi. Urlop jest przyznawany indywidualnie i nie podlega cesji.
W orzecznictwie sądowym potwierdzono, że pracodawca ma prawo skierować pracownika na zaległy urlop. Nawet jeśli ten się na to nie zgadza. Sąd Najwyższy wskazał, że pracodawca może narzucić wykorzystanie urlopu w określonym terminie. Ma prawo zrobić to, aby uniknąć sytuacji, w której pracownik celowo odkłada wolne dni, a potem domaga się ekwiwalentu pieniężnego.
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop przysługuje jedynie w sytuacji, gdy nie jest możliwe wykorzystanie urlopu w naturze. W przeciwnym razie pracownik zobowiązany jest do skorzystania z należnego mu wypoczynku.
Trzeba zrobić wszystko, aby wykorzystać zaległy urlop. Kara porządkowa za brak współpracy
Kodeks pracy (art. 282 § 1 pkt 2) przewiduje, że nieudzielenie urlopu wypoczynkowego w wymaganym terminie jest zagrożone grzywną od 1 000 do 30 tys. zł. Tej samej karze podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy.
Również pracownik może ponieść konsekwencje, jeśli nie współpracuje w zakresie wykorzystania zaległego urlopu. Art. 108 Kodeksu pracy pozwala pracodawcy nakładać kary porządkowe na osoby nieprzestrzegające organizacji i porządku w pracy. Pracownika, który uporczywie nie chce wskazać terminu odbioru zaległego urlopu, można ukarać, np. karą upomnienia lub nagany. Karane jest bowiem nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.
