Parlament Europejski przyjął w styczniu 2022 r. rezolucję, zawierającą zalecenia dla nowego prawa. Odpowiednie przepisy mają zostać ujęte w dyrektywie, którą później będą musiały wdrożyć w życie państwa członkowskie.

O tym, że UE chce wprowadzić prawo do bycia offline, wiadomo nie od dziś. Zgodnie z założeniami pracownik będzie mógł nie odbierać telefonów i wiadomości od pracodawcy czy nie angażować się w zadania zlecone przez pracodawcę poza czasem pracy. Teraz jednak, za sprawą styczniowej rezolucji, temat powrócił. Do planów UE odnieśli się również m.in. związkowcy ze Związkowej Alternatywy. Jak można przeczytać w oświadczeniu przedstawicieli związku,

Zdaniem związkowców odbieranie telefonów czy odpisywanie na maila po ustalonych godzinach to praca, która powinna być wynagradzana. W związku z tym przedstawiciele Związkowej Alternatywy uważają, że Kodeks pracy powinien zostać uzupełniony o odpowiednie przepisy.

Warto jednak w tym wszystkim zwrócić uwagę na fakt, że może i nie uchwalono na razie w Polsce odrębnych przepisów o prawie do bycia offline, ale prawo to można wywieść z innych przepisów prawa pracy oraz orzecznictwa sądów pracy i SN.

Po pierwsze - co do zasady pracownik już teraz nie musi odbierać połączeń i wiadomości od pracodawcy poza godzinami pracy. Pewnym wyjątkiem jest dyżur pracowniczy - gdy pracownik, poza przyjętymi godzinami pracy, pozostaje na polecenie pracodawcy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę między nim a zatrudniającym. Jednocześnie czas dyżuru nie może jednak naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Dodatkowo czas dyżuru powinien być odpowiednio zrekompensowany - albo wynagrodzeniem, albo dodatkowym czasem wolnym (z wyjątkiem sytuacji, gdy pracownik pełnił dyżur w domu).

Pracownicy powinni mieć jednak również świadomość, że odbieranie telefonów czy maili po godzinach pracy na polecenie przełożonego można uznać niekiedy za pracę w godzinach nadliczbowych - zwłaszcza, jeśli wiążą się z tym dodatkowe zadania. Przykładowo - jeśli odpisują na maile (pracodawcy lub klientowi) lub prowadzą rozmowę na tematy służbowe.

O ile dyżur to pozostanie w gotowości, o tyle ciągłe angażowanie pracowników w kolejne czynności po czasie pracy - już nie. A skoro pracownik wykonywał nadgodziny, to przysługuje mu odpowiednia rekompensata.

Oczywiście - jeśli unijna dyrektywa zmusi polskich rządzących do uchwalenia bardziej szczegółowych przepisów - to dla pracowników niewątpliwie będzie to dodatkowa korzyść. Powinni jednak mieć świadomość, że już teraz mogą walczyć o egzekwowanie należnych im praw.