W wyborach samorządowych startuje wiele osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Jeśli zostaną wybrani radnymi, ich stosunek pracy objęty będzie szczególną ochroną. Wybór ten może być sporym utrudnieniem dla pracodawców. Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje bowiem dla radnych dodatkowe przywileje.
W wyborach samorządowych startują też pracownicy
Wybory samorządowe odbędą się już 7 kwietnia. Wśród kandydatów na radnych znajduje się wiele osób zatrudnionych na umowę o pracę. Pełnienie mandatu radnego gminy (miasta) nie rozwiązuje ani nie zawiesza stosunku pracy. Wręcz przeciwnie, radny zyskuje szczególne uprawnienia związane ze stosunkiem pracy. Oznacza to, że radny może kontynuować zatrudnienie i wykonywać swoją pracę. Korzysta jednak przy tym z przywilejów zagwarantowanych w ustawie o samorządzie gminnym.
Wzmożona ochrona stosunku pracy
Radny, w związku z wykonywaniem mandatu, korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Dodatkowo, aby rozwiązać stosunek pracy z radnym, pracodawca musi uzyskać wcześniej zgodę rady gminy (miasta), w której obejmuje mandat jego pracownik. Rada gminy ma obowiązek odmówienia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Na tym tle pojawiały się spory, ponieważ rady często nie wyrażały zgody na zwolnienie, nawet w sytuacjach oczywistego zawinienia pracownika.
Ochrona tylko w związku z pełnieniem mandatu
Z pomocą przyszło orzecznictwo sądowe, które wypracowało utrwalony już pogląd. Zgodnie z nim, ochrona stosunku pracy radnego ma wyłączny związek z pełnieniem przez niego mandatu. Sądy podkreślają, że celem przepisów ochronnych jest zapewnienie radnemu swobodnego sprawowania mandatu, a nie zabezpieczenie go przed utratą pracy. Nieprzestrzeganie obowiązków pracowniczych nie może zatem uzasadniać braku zgody rady na rozwiązanie umowy. Podobnie, sądy uznały, że brak możliwości ustalenia rzeczywistej przyczyny chęci rozwiązania umowy o pracę z radnym nie pozwala na odmówienie wyrażenia zgody przez radę.
Zakaz wypowiedzenia zmieniającego
Jednocześnie Sąd Najwyższy uznał, że zakaz rozwiązania stosunku pracy rozciąga się także na zakaz zmiany warunków umowy o pracę. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy radnego obejmuje także tych radnych, którym pracodawca zamierza wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Według Sądu Najwyższego, wypowiedzenie zmieniające może bowiem zawsze prowadzić do definitywnego rozwiązania umownego stosunku pracy. Jednocześnie sąd przypomniał, że dotyczy to jednak tylko tych sytuacji, gdy podstawą tej zmiany są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.
Zwolnienie od pracy na czas wykonywania obowiązków radnego
Zgodnie z ustawą, pracodawca obowiązany jest także zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów gminy. Za czas zwolnienia od pracy radny nie zachowuje jednak prawa do wynagrodzenia. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy oznacza obowiązek zwolnienia radnego na czas trwania wskazanych prac wraz z czasem potrzebnym na dojazd i powrót. Pracodawca nie może jednak zwolnić takiego pracownika z całego dnia pracy. Uniemożliwiłoby mu to bowiem nabycie prawa do wynagrodzenia za godziny, które mógłby przepracować. Zatrudnianie pracownika – radnego może zatem powodować pewną dezorganizację procesu pracy. Szczęśliwie jednak sądy rozważnie oceniają zakres ich ochrony. Mimo wszystko, pracodawca przed rozwiązaniem stosunku pracy, musi pamiętać o obowiązku uzyskania odpowiedniej zgody. Jej brak może skutkować bowiem uznaniem rozwiązania umowy za bezskuteczne.
