Rozpowszechnienie smartfonów, a także bardzo dobry dostęp do szerokopasmowego internetu w Polsce nie oznacza, że nie mamy w naszym kraju do czynienia ze zjawiskami zupełnie odwrotnymi. Oprócz doceniania rozwoju technologii, eksperci od wielu lat zauważają także niekorzystne, ukryte tendencje, które nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Z badań wynika, że istnieje w naszym kraju grupa osób, których wykluczenie cyfrowe dotyka bardzo mocno.
Wykluczenie cyfrowe jest wyraźnie widoczne przede wszystkim na terenach wiejskich
Z badań Fundacji Stocznia wynika, że na terenach wiejskich mieszka znaczna grupa mieszkańców, którzy nie mają styczności z siecią – według danych jest to nawet 55 % proc. osób, którzy nie korzystają z internetu. Nie jest także niespodzianką, że osoby wykluczone cyfrowo to w dzisiejszych czasach przede wszystkim osoby najstarsze, mieszkańcy o niskim poziomie wykształcenia, a także osoby, które znajdują się w złej sytuacji materialnej. Badania pokazują także, że osoby wykluczone cyfrowo to nierzadko mieszkańcy, którzy nie mają stałego zatrudnienia.
Wykluczenie cyfrowe przybiera często formę samonapędzającego się zjawiska motywacyjnego
Z badań Fundacji Stocznia wynika także, że wiele osób racjonalizuje swój brak chęci do korzystania z sieci np. nieumiejętnością poruszania się w niej, a także zbyt wysokimi kosztami. Wykluczenie motywacyjne wraz z innymi typami wykluczenia cyfrowego ma bardzo duży wpływ na naszą zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie na wielu poziomach. Najbardziej oczywistym przykładem jest oczywiście bezrobocie, które jest pogłębiane przez wykluczenie cyfrowe, które dezawuuje osoby wykluczone i pozbawia ich np. możliwości pracy zdalnej.
Eksperci apelują o solidarność międzypokoleniową i stopniowe oswajanie osób starszych ze światem cyfrowym
Autorzy badania z Fundacji Stocznia apelują także, aby umiejętnie podchodzić do problemu wykluczenia społecznego w przypadku osób starszych. Wykluczenie nie może być sprowadzane tylko i wyłącznie do spraw bieżących. Osoby starsze powinny być oswajane ze światem cyfrowym w taki sposób, aby wyeliminować lęk, a jednocześnie zmotywować je do zdrowego korzystania z internetu.
Autorzy raportu apelują także o bardziej śmiałe wdrażanie rozwiązań systemowych. Na początek eksperci proponują zaangażowanie szkół i innych placówek oświatowych do walki z tego typu zjawiskiem po to, aby aktywnie pomagać osobom wykluczonym. W ten sposób przełamana zostałaby nie tylko bariera lęku przed światem cyfrowym, ale także zostałyby podjęte kroki w kierunku rozwiązywania problemów samotności i ogólnego braku zrozumienia wykluczonych cyfrowo osób starszych.
