Osoby, które podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, nie muszą wcale podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Tak jest m.in. w przypadku osób wykonujących swoje obowiązki zawodowe na podstawie umowy zlecenia. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe może też być dobrym rozwiązaniem w przypadku przedsiębiorców – dzięki przystąpieniu do ubezpieczenia otrzymuje się możliwość korzystania z różnych świadczeń w określonych sytuacjach.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: kto może z niego skorzystać?
Nie wszystkie osoby, które są objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Problem ten dotyczy m.in. osób wykonujących pracę w ramach umowy zlecenia lub przedsiębiorców prowadzących własną działalność gospodarczą. Oprócz osób wykonujących pracę w ramach umowy zlecenia i przedsiębiorców, prawo do zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przysługuje również osobom wykonującym pracę nakładczą, osobom pracującym odpłatnie na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, a także duchownym.
Ważne: do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie mogą przystąpić osoby, które podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Czy warto przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
Osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, tracą prawo do wielu świadczeń przysługujących m.in. osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Mowa o takich świadczeniach jak:
- zasiłek chorobowy
- zasiłek macierzyński, opiekuńczy, wyrównawczy
- świadczenie rehabilitacyjne.
Osoby, które nie są objęte ubezpieczeniem chorobowym, mogą dotkliwie odczuć zwłaszcza brak prawa do dwóch pierwszych świadczeń. Dotyczy to przede wszystkim osób wykonujących pracę w ramach umowy zlecenia – tym bardziej, że bardzo często pracują w trybie i na warunkach podobnych do tych, które obowiązują pracowników etatowych. Nie przystępując do ubezpieczenia chorobowego, pozbawiają się możliwości otrzymywania świadczeń, które mogą w niektórych sytuacjach okazać się wręcz niezbędne. To z kolei wpływa na zmniejszenie komfortu psychicznego i świadomość, że każda choroba czy zajście w ciążę wiąże się dla nich z zachwianiem domowego budżetu.
Z tym samym brakiem komfortu muszą mierzyć się także przedsiębiorcy, którzy nie przystąpili do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Świadomość braku prawa do świadczeń w przypadku dłuższej choroby zmusza ich nierzadko do pracy także w trakcie jej trwania. To z kolei może doprowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych i destabilizacji ich sytuacji finansowej. Zasiłek chorobowy – podobnie jak pozostałe świadczenia z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego – gwarantuje im zatem chociaż minimalny poziom bezpieczeństwa.
W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego warto też zwrócić uwagę na fakt, że składka jest naprawdę niska. Większość osób, które przystępuje do ubezpieczenia, niespecjalnie odczuwa jej ciężar – zwłaszcza chociażby z dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Stosunek „ceny” do korzyści jakie można uzyskać jest zatem wyjątkowo korzystny.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: jak do niego przystąpić?
Co trzeba zrobić, by przystąpić do ubezpieczenia? Konieczne jest odwiedzenie placówki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i złożenie wniosku na formularzu ZUS ZUA. Osoba składająca wniosek zostanie objęta ubezpieczeniem od dnia, który zostanie wskazany we wniosku. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że nie może to być dzień wcześniejszy od tego zadeklarowanego we wniosku. Jeśli zatem ktoś złoży wniosek np. 20 listopada, a jednocześnie wskaże datę 17 listopada to ubezpieczeniem i tak nie zostanie objęty wcześniej niż od dnia 20 listopada.
Ważne: data objęcia ubezpieczeniem chorobowym nie jest tożsama z okresem, po którym osoba ubezpieczona nabywa prawo do świadczeń z tego tytułu.
Wymiar składki dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
Składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru, którego używa się przy obliczaniu składek na ubezpieczenia społeczne. To stosunkowo niewiele, zwłaszcza jeśli porównamy to z wysokością innych składek – np. składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest znacznie wyższa (9 proc. podstawy wymiaru).
Podstawa wymiaru składek jest taka sama jak w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Należy jednak pamiętać przy tym, że podstawa nie może przekroczyć 250 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Nieco inne zasady obowiązują w przypadku przedsiębiorców. Podstawa wymiaru składek jest bowiem w ich przypadku równoznaczna z zadeklarowaną kwotą. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą muszą jedynie pamiętać o tym, że nie mogą zadeklarować podstawy niższej niż 60 proc. prognozowanego wynagrodzenia. Przedsiębiorcy uiszczają składki chorobowe do 10. dnia każdego miesiąca.
Warto też pamiętać o tym, że jeśli osoby wykonujące pracę w ramach umowy zlecenia zdecydują się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, to wprawdzie składkę finansują z własnych środków, ale do ZUS płaci ją zleceniodawca.
Ważne: składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe rozlicza się razem z obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: jak z niego zrezygnować i w jakich sytuacjach ustaje?
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przestaje obowiązywać po pierwsze wtedy, gdy osoba objęta nim do tej pory postanowiła z niego zrezygnować i złożyła odpowiedni wniosek do ZUS. Jeśli chodzi o termin ustania ubezpieczenia, to zasada jest taka sama jak w przypadku przystępowania do niego. Liczy się dzień, który zostanie wskazany we wniosku – jednak nie wcześniejszy, niż dzień złożenia dokumentu. Oczywiście dzieje się tak przy założeniu, że osoba objęta ubezpieczeniem płaciła wcześniej regularnie składki.
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne może ustać również pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który opłacono składki niepełne lub po terminie. Dotyczy to osób, które prowadzą pozarolniczą działalność lub współpracują z nimi oraz duchownych.
Dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przestaje też być objęty przedsiębiorca, który zamknął swoją działalność gospodarczą. W takiej sytuacji traci tytuł do ubezpieczenia ze względu na fakt, że przestaje podlegać również ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Uwaga: jeśli z jakiegoś powodu osoba objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nie mogła opłacić składki w terminie, a nadal chce być objęta ubezpieczeniem, powinna poprosić ZUS o zgodę na opłacenie składki już po terminie. Jeśli przyczyny są odpowiednio uzasadnione, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przychylić się do takiej prośby.
