W przypadku śmierci pracownika jego rodzinie przysługuje odprawa pośmiertna od pracodawcy. Otrzymywana suma może być różna, w zależności od okresu zatrudnienia w konkretnym zakładzie, a jej maksymalna wysokość to nawet wynagrodzenie za pół roku pracy. Co ważne, odprawa nie jest opodatkowana i nie podlega zaliczeniu na poczet ewentualnych innych odszkodowań.
Odprawa pośmiertna od pracodawcy – komu przysługuje?
Śmierć pracownika to bardzo trudny moment dla jego najbliższych. Często zdarza się, że rodzina z dnia na dzień, poza ważnym jej członkiem, traci jedno z głównych źródeł utrzymania. Szybkie poukładanie sytuacji finansowej z pewnością nie jest łatwe. Stąd też ustawodawca postawił w takich przypadkach na obligatoryjną pomoc ze strony zakładu pracy. Właśnie w tym celu powstała odprawa pośmiertna od pracodawcy, która pełni rolę natychmiastowej pomocy dla najbliższych osób zmarłego.
Jedynym warunkiem uzyskania uprawnienia do odprawy jest śmierć pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. Uprawnionymi do jej uzyskania są małżonek oraz inni członkowie rodziny. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku pozostawania w separacji orzeczonej wyrokiem sądu to na środki nie ma co liczyć. Wszystko przez wzgląd na fakt, że co do zasady orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.
Jeśli chodzi o członków rodziny to ustawodawca ma na myśli przede wszystkich dzieci – zarówno te własne, drugiego małżonka, jak i przysposobione. Prawo do odprawy przysługuje jednak tylko do ukończenia 16 roku życia, chyba że kontynuują naukę, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia, a także jeżeli dzieci są całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji. Pracodawca powinien wypłacić świadczenie także przyjętym na wychowanie i utrzymanie wnukom, rodzeństwu oraz dzieciom przed osiągnięciem pełnoletniości, w tym również w ramach rodziny zastępczej.
W niektórych sytuacjach odprawa pośmiertna przysługuje także rodzicom. Chodzi o przypadki, gdy zmarły przyczyniał się do ich utrzymania, a osoby te są niezdolne do pracy lub ukończyły 50 lat albo wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków, rodzeństwa uprawnionych do renty po zmarłym pracowniku.
Odprawa wynosi od jednej do sześciu pensji. Wszystko zależy od okresu zatrudnienia
Ustawodawca zdecydował się bezpośrednio powiązać wysokość odprawy z okresem zatrudnienia u konkretnego pracodawcy. Tym samym wynosi ona:
1) jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat;
2) trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat;
3) sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Przepisy prawa pracy premiują zatem doświadczonych pracowników zatrudnionych przez wiele lat. Nie oznacza to jednak, że rodzina całkowitych nowicjuszy nie może liczyć na wsparcie. Zatrudnienie nawet na okres próbny uprawnia do odprawy w przypadku śmierci pracownika. Co ciekawe, w przypadku zatrudnienia w kilku zakładach pracy odprawa przysługuje od każdego z pracodawców.
Odprawa dzielona jest po równo pomiędzy wszystkich uprawnionych. Niestety są też regulacje ograniczające wysokość otrzymywanego świadczenia. Jeżeli bowiem po zmarłym pracowniku uprawniona jest tylko jedna osoba np. wdowa, to odprawa zostaje obniżona o połowę.
Świadczenie nie zawsze wypłaca zakład pracy. Zdarzają się przypadki, gdy pracodawca ubezpiecza swoich pracowników na wypadek śmierci. W takiej sytuacji pieniądze wypłaca ubezpieczyciel. Pracodawca będzie zobowiązany jedynie do pokrycia ewentualnej różnicy pomiędzy przyznanym odszkodowaniem a wysokością odprawy określoną w przepisach.
Podatku brak, a inne odszkodowania nie mogą zostać obniżone
Z perspektywy osób uprawnionych do odprawy pośmiertnej od pracodawcy ważną informacją jest fakt, że świadczenie, podobnie jak w przypadku zasiłku pogrzebowego, wolne jest od podatku dochodowego. Co więcej, jak wskazał Sąd Najwyższy jego wypłata w żadnym stopniu nie wpływa na wysokość innych odszkodowań przyznawanych z odrębnych tytułów. Przykładem może być świadczenie przysługujące poszkodowanemu z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego. Tym samym sąd cywilny ustalający wysokość przysługującego odszkodowania, czy zadośćuczynienia nie obniży ich wysokości przez wzgląd na przysługującą odprawę pośmiertną.
