Home -
Prawo -
Sąd zlekceważył wolę zmarłej i przyznał wydziedziczonemu synowi połowę spadku. RPO wnosi skargę nadzwyczajną

Sąd zlekceważył wolę zmarłej i przyznał wydziedziczonemu synowi połowę spadku. RPO wnosi skargę nadzwyczajną

Wydawać by się mogło, że skutki wydziedziczenia są dość powszechnie znane. Tym bardziej konsekwencje takiego zapisu powinni kojarzyć sędziowie. Jak się okazuje nie zawsze jest to tak oczywiste. Pomimo dość jasnych przepisów w tym zakresie jeden z sądów rejonowych stwierdził nabycie spadku przez wydziedziczonego. W związku z uprawomocnieniem się orzeczenia RPO uznał za zasadne wniesienie skargi nadzwyczajnej.

Mariusz Nyka01.06.2023 22:23

Prawo

01.06.2023 22:23

Mariusz Nyka

redaktor

Nagłówki

Nabycie spadku przez wydziedziczonego nie jest możliwe

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego co do zasady spadkodawca ma pełną dowolność w zakresie rozdysponowania swoim majątkiem na wypadek śmieci. Nie zawsze jednak pominięcie bliskich w testamencie oznacza od razu, że nie przypadnie im żadna część masy spadkowej. Prawo roztacza bowiem nad osobami najbliższymi, tj. zstępnymi, małżonkiem oraz rodzicami spadkodawcy parasol ochronny w postaci zachowku. Rozwiązaniem tej kwestii może być wydziedziczenie.

W określonych przypadkach spadkodawca może bowiem pozbawić najbliższych prawa do zachowku. Najczęściej wykorzystywaną przesłanką jest uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Ponadto podstawą wydziedziczenia jest umyślne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci spadkodawcy lub jego osób najbliższych. Ustawodawca daje też możliwość pozbawienia prawa do zachowku w sytuacji postępowania uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Jeśli jednak uprawniony uważa, że powód wydziedziczenia jest nieprawdziwy ma szansę powalczyć o zachowek.

Analizując przepisy nie można mieć wątpliwości, że skuteczne wydziedziczenie pozbawia prawa do zachowku. Z kolei orzecznictwo od lat stoi na stanowisku, zgodnie z którym osoba wydziedziczona jest traktowana tak jakby nie dożyła otwarcia spadku, a więc nie może być spadkobiercą. Sprawa jest oczywista, a jednak jeden z sądów całkowicie zignorował przepisy i przyznał wydziedziczonemu synowi połowę spadku.

RPO interweniuje. Skarga nadzwyczajna trafi do SN

Cała sprawa wydarzyła się w 2018 roku. Wtedy to w postępowaniu o nabycie spadku po zmarłej jeden z sądów rejonowych zastosował dziedziczenie ustawowe, pomimo ujawnionego testamentu notarialnego. Dlaczego? Otóż jedyny spadkobierca powołany w testamencie, a więc córka spadkodawczyni, zmarła jeszcze przed swoją matką. W tym zakresie nie ma się jeszcze do czego przyczepić.

Ustalając krąg spadkobierców ustawowych sąd uznał jednak, że jednym z nich będzie, obok dwójki wnucząt od zmarłej córki, także syn spadkodawczyni. Ten sam, który zgodnie z testamentem miał zostać wydziedziczony. Sąd przechodząc do dziedziczenia ustawowego zachował się tak jakby cały testament miał być nieważny. W efekcie doszło do tego, że wbrew woli testatorki spadek nabył wydziedziczony syn. Co więcej, przypadła mu aż połowa majątku zmarłej, a więc największy udział spośród wszystkich spadkobierców.

Wobec faktu, iż żaden z uczestników nie zaskarżył postanowienia stało się ono prawomocne. Interwencję w sprawie podjął Rzecznik Praw Obywatelskich, który wniósł do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną domagając się uchylenia orzeczenia w całości. Z dużą dozą pewnością można przypuszczać, że skarga zostanie uwzględniona, gdyż naruszenie jest ewidentne. Trudno nawet domyśleć się z czego wynikało takie rozstrzygnięcie. Pozostaje mieć nadzieję, że było on skutkiem niedopatrzenia sędziego, a nie jego braku wiedzy w tym zakresie.

Dołącz do dyskusji

zobacz więcej:

dziedziczenie,spadkobierca,testament,wydziedziczenie

kliknij by przejść do następnego posta

Najnowsze

Warte Uwagi

Od teraz za pomocą BLIKA przyjmiesz przelewy w euro

12.11.2025 17:27, Mateusz Krakowski

Polska ma wreszcie zmienić barwy narodowe. Pod lupą flaga i godło

12.11.2025 17:26, Marcin Szermański

Ojcowie też boją się brać urlopy rodzicielskie. Przez stereotypowe podejście pracodawców

12.11.2025 15:35, Mateusz Krakowski

Rodzina nie zapłaci za pogrzeb ani grosza. Wystarczy zrobić jedną rzecz

12.11.2025 14:42, Miłosz Magrzyk

Nieetyczne praktyki firm pożyczkowych wpędzają Polaków w zadłużenie. Jest pomysł zmiany przepisów

12.11.2025 13:49, Katarzyna Zuba

Operatorzy dronów będą musieli wykupić ubezpieczenie OC

12.11.2025 13:02, Mateusz Krakowski

Urzędnicy mają prawo zmusić cię do remontu. I nie obchodzi ich, że nie masz na to pieniędzy

12.11.2025 12:21, Miłosz Magrzyk

Szefowie walczą z quiet quitting. Wyjaśniamy, co grozi za "brak zaangażowania"

12.11.2025 11:10, Edyta Wara-Wąsowska

Kupowanie sprzętu elektronicznego stacjonarnie mija się z celem. Konsument ma więcej praw online

12.11.2025 10:23, Marcin Szermański

Comarch Betterfly zastępuje ERP XT. Teraz program do faktur kusi też warstwą wizualną

12.11.2025 10:11, Mariusz Lewandowski

Skarbówka skontroluje przedsiębiorcę od razu. Ale wbrew pozorom to niekoniecznie zła informacja

12.11.2025 9:29, Edyta Wara-Wąsowska

Lidl Plus to nie wszystko. Ta karta pozwala na zniżki 10 proc. na wiele towarów

12.11.2025 8:34, Aleksandra Smusz

Możliwa duża zmiana na rynku materiałów budowlanych. To wpłynie na koszty budowy domu

12.11.2025 7:44, Edyta Wara-Wąsowska

Jak iść do Carrefoura, to najlepiej z babcią. Ten sklep ma niezłe zniżki dla seniorów

12.11.2025 6:43, Aleksandra Smusz

Podatek antyspelulacyjny Partii Razem to pierwszy od dawna projekt ustawy o podatku katastralnym

11.11.2025 19:52, Rafał Chabasiński

Ci sami lekarze w publicznej i prywatnej przychodni to patologia polskiej służby zdrowia

11.11.2025 15:14, Mateusz Krakowski

UFG nalega, byście wbili sobie do głowy jedną rzecz. Macie samochód = macie OC

11.11.2025 12:45, Filip Dąbrowski

Wszyscy Polacy zapłacą nowy podatek. "To jakby powierzyć ZUS-owi sortowanie śmieci"

11.11.2025 11:27, Mariusz Lewandowski

Kogoś nieźle poniosło, jeśli ta reklama KFC promuje przemoc

11.11.2025 10:28, Mariusz Lewandowski

Jesteśmy patriotami, ale z szacunkiem do biało-czerwonej flagi jest różnie. Nawet, gdy chcemy dobrze

11.11.2025 9:52, Jerzy Wilczek

Agresywny kierowca FlixBusa zastraszył pasażerów. Jego zmiennik złośliwie się śmiał

11.11.2025 9:25, Aleksandra Smusz

USA uczciły niepodległość Polaków w mniej więcej taki sam sposób, jak Biedronka czci mnie, sprzedając mi polędwicę sopocką

11.11.2025 8:55, Mariusz Lewandowski

Czas podnieść składkę zdrowotną. To jedyny pomysł, który na pewno w czymś pomoże

11.11.2025 8:31, Rafał Chabasiński

BIK i banki przetwarzają nasze dane, nawet jeśli nie dostaniemy kredytu. Wreszcie się za to zabrano

11.11.2025 7:19, Mariusz Lewandowski

Apple nie wprowadza w błąd. Komisja Etyki Reklamy oddaliła skargi dotyczące Apple Intelligence

11.11.2025 6:24, Mariusz Lewandowski

Firma ukarana za brak zgłoszenia incydentu. NSA: samo ryzyko kradzieży PESEL to już powód do alarmu

10.11.2025 20:56, Mariusz Lewandowski

Uczucie dyskomfortu po wycieku danych osobowych to trochę za mało na odszkodowania

10.11.2025 20:18, Mariusz Lewandowski

Siłownia za 60 zł dziennie. To oczywiście nie jest tyle warte, chodzi o coś zupełnie innego

10.11.2025 20:10, Aleksandra Smusz

Skandal w muzeum. Profesor z zagranicznymi gośćmi nie został wpuszczony do WC

10.11.2025 14:28, Aleksandra Smusz

Jeszcze 800 tys. Polaków nie złożyło wniosku o ulgę. Czas jest tylko do końca listopada

10.11.2025 12:54, Edyta Wara-Wąsowska