Większość osób nie jest zachwycona, gdy musi pracować w nocy. Nie zmienia tego nawet dodatek za pracę w nocy, jaki jest zapisany w Kodeksie Pracy. Zwłaszcza że jego wysokość nie jest zbyt wysoka, i często więcej z nimi problemów niż faktycznych korzyści. Nawet jego podwyżka w 2022 roku, która będzie miała miejsce z powodu wyższej pensji minimalnej, wiele tutaj nie zmieni.
Noc może przychodzić w każdym zakładzie pracy o innej porze. Ważne by trwała osiem godzin
By określić, czy pracownikowi należy się dodatek, najpierw trzeba określić, czy w ogóle doszło do pracy w nocy. A to nie jest takie proste. Może się okazać, że co zakład, to inne godziny są określone jako te, podczas których mamy do czynienia z pracą w nocy.
Kodeks Pracy mówi, w art. 151(7), że:
§ 1. Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00.
Między 21.00, a 7.00 rano jest dziesięć godzin, a nie osiem. Oznacza to, że to pracodawca samemu określa (w regulaminie pracy, układzie zbiorowym czy innym ogłoszeniu), w jakich godzinach, w jego firmie jest pora nocna. Oznacza to, że w jednej firmie może to być np. od 21.00 do 5.00, a w innej od 22.30 do 6.30. Ustalenie takich godzin jest w interesie samego przedsiębiorcy, bo jeżeli ich nie wyznaczy, to traktować jako porę nocną należy całe dziesięć godzin określonych w ustawie.
Dodatek za pracę w nocy przysługuje za każdą przepracowaną godzinę w porze określonej jako nocna. Oznacza to, że jeżeli mamy do czynienia z takim przykładem:
w firmie X pracownik pracował w danym tygodniu na zmianie od 15.00 do 23.00. Pracodawca określił, że pora nocna przypada od 22.00 do 6.00. Pracownikowi przysługuje zatem dodatek za jedną godzinę.
Jeżeli w firmie X pora nocna byłaby wyznaczona od 23.00 do 7.00, to wtedy dodatek by nie występował. A jeśli od 21.00 do 5.00, to należałoby wypłacić dodatek za dwie przepracowane godziny.
Jak widać po przykładzie, warto przemyśleć, w zależności od potrzeb firmy, w jaki sposób wyznaczyć porę nocną, bo może to generować przymus naliczania np. dodatkowych kwot. Taka sama sytuacja wystąpić bowiem może, jeżeli ktoś wyznaczy porę nocną do 7.00, a potem uzna, że pracownicy mają przyjść do pracy na 6.00. Wtedy także, chociaż pracownicy w ciągu nocy spali, a musieli po prostu wcześniej wstać, przysługiwać im będzie dodatek za pracę w nocy.
Dodatek za pracę w nocy zmienia swoją wysokość praktycznie co miesiąc
Wysokość tego dodatku jest bardzo zmienna. Decydujący wpływ na jej wysokość ma pensja minimalna, jaka jest w danym roku i liczba godzin do przepracowania w danym miesiącu. Kiedy uda nam się wyliczyć już taką stawkę godzinową, to wyciągamy z niej 20% i otrzymujemy kwotę dodatku brutto.
§ 1. Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje
dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20%
stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego
na podstawie odrębnych przepisów.
Jako że liczba godzin do przepracowania różni się praktycznie w każdym miesiącu, to ta kwota dodatku też jest zmienna. W ostatnich czterech miesiącach 2021 roku prezentuje się ona następująco:
- we wrześniu – 3,18 zł (wymiar pracy – 176 godzin),
- w październiku – 3,33 zł (wymiar pracy – 168 godzin),
- w listopadzie – 3,50 zł (wymiar pracy – 160 godzin),
- w grudniu – 3,18 zł (wymiar pracy – 176 godzin).
Na przykładzie września można dobrze pokazać, z czego wysokość dodatku wynika:
2800 złotych – wynagrodzenie minimalne
176 godzin – wymiar pracy we wrześniu2800 złotych / 176 godzin = 15,91 złotych za godzinę brutto
15,91 złotych x 20% = 3,18 złotych brutto dodatku za pracę w godzinach nocnych
Warto zauważyć, że jest to 3,18 złotych brutto. Oznacza to, że kwota jaką otrzyma pracownik będzie jeszcze niższa. Ciężko stwierdzić, by była to kwota szczególnie rekompensująca pracę w nocy. Co istotne kwota dodatku nie jest zależna od wynagrodzenia pracownika. Oznacza to, że niezależnie czy ktoś zarabia 2800 złotych brutto, czy 15000 złotych brutto na etacie, dodatek za pracę w nocy jest taki sam.
Oczywiście pracodawca może ustalić wyższą wysokość dodatku za pracę w nocy. Kodeks Pracy ustala jedynie jego minimalną wartość.
W 2022 dodatek za pracę w nocy wzrośnie, ponieważ wyższa będzie pensja minimalna
Jako że głównym czynnikiem, od którego zależy ten dodatek, jest kwota minimalnego wynagrodzenia, to oznacza to, że w 2022 roku będziemy mieli do czynienia z podwyżką kwot należnych za pracę w nocy.
Przyjmując, że minimalna pensja wyniesie 3000 złotych brutto, to w 2022 roku wysokość tego dodatku będzie wahać się od 3,26 złotego brutto za godzinę w marcu 2022, kiedy to do przepracowania są 182 godziny, do 3,99 złotego brutto za godzinę w styczniu, bo wtedy wymiar pracy jest najniższy i wynosi 152 godziny.
