Koszty zastępstwa procesowego 2023 w sprawach cywilnych. Ile kosztuje proces?

Koszty zastępstwa procesowego to wynagrodzenie, jakie płacimy adwokatowi lub radcy prawnemu za prowadzenie sprawy przed sądem. Ile kosztuje proces w 2023 roku? Ile zapłacimy pełnomocnikowi za prowadzenie procesu w sprawie cywilnej?

Koszty zastępstwa procesowego 2023 wynikają z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie lub radcy prawnego. Stanowią one kwotę, jaką strona przegrywająca zwróci stronie wygrywającej tytułem zwrotu wynagrodzenia jej pełnomocnika. Oczywiście pełnomocnicy swoje wynagrodzenia z klientami ustalają indywidualnie, przepisy ustalają jednak kwotę, jaką sąd może zasądzić maksymalnie w ramach rozliczenia między stronami. Dla profesjonalnych pełnomocników stawki wskazane w rozporządzeniu mogą być pewną wytyczną, jednak na wolnym rynku są one już praktycznie niespotykane. Wynika to przede wszystkim z bardzo dużego zaniżenia przez Ministerstwo Sprawiedliwości oferowanych kwot, które w obecnych warunkach nie przystają kompletnie do realiów rynku. Niemniej jednak warto się z nimi zapoznać choćby dla świadomości, jaka kwota w przypadku wygranej wróci do nas na mocy wyroku.

Koszty zastępstwa procesowego 2023

Rozporządzenie MS dotyczące kosztów zastępstwa procesowego nie było nowelizowane już od kilku lat stąd też koszty w 2023 roku będą identyczne jak koszty zastępstwa procesowego 2022. Podstawowa stawka, którą obliczamy na podstawie wartości przedmiotu sprawy, wynosi:

1. do 500 zł – 90 zł;
2. powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
3. powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
4. powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
5. powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
6. powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
7. powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
8. powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
9. powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.

Wszystkie sprawy, w których dochodzimy zapłaty pewnej kwoty w postępowaniu upominawczym, nakazowym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, europejskim postępowaniu nakazowym wiążą się ze zwrotem kosztów dla pełnomocnika w wysokości zależnej od danej kwoty:

• do 500 zł – 60 zł;
• powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł;
• powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł;
• powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł;
• powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł;
• powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł;
• powyżej 200 000 zł – 7200 zł.

Oczywiście w przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów do nakazu zapłaty opłatę ustala się na zasadach ogólnych, wskazanych wcześniej.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – sprawy z zakresu prawa rodzinnego

Rozporządzenie od ogólnej zasady kwotowej ustala też stawki dla konkretnych spraw. Takimi sprawami są np. sprawy rodzinne:

• rozwód i unieważnienie małżeństwa – 720 zł;
• stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa – 720 zł;
• przysposobienie – 360 zł;
• pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – 240 zł;
• ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia – 480 zł;
• rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym – 480 zł;
• ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami – 720 zł;
• alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka – 120 zł.

W sprawach o podział majątku koszty zastępstwa procesowego są uzależnione od wartości dzielonego majątku i obliczane według zasad ogólnych. Jeżeli jednak małżonkowie będą zgodni i podział nastąpi bez komplikacji, wtedy koszty te ulegają obniżeniu o połowę.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – prawo rzeczowe

Kolejnym rodzajem spraw, w których koszty ustalane są odmiennie od zasad ogólnych, są sprawy z zakresu prawa rzeczowego. Należą do nich sprawy dotyczące powstania, treści, zmiany i ustania prawa własności oraz innych praw do rzeczy i zwierząt. Kształtują się one następująco:

1. o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości – 50% stawki wskazanej w akapicie powyższym zależnej od wartości przedmiotu sporu;
2. rozgraniczenie – 720 zł;
3. dotyczących służebności – 480 zł;
4. naruszenie posiadania – 320 zł;
5. o wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów – 240 zł;
6. o zniesienie współwłasności – stawkę obliczoną na podstawie zasad ogólnych, czyli od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez pełnomocnika, a w przypadku zgodnego wniosku uczestników – 50% tej stawki;
7. związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej lub z zarządem rzeczą wspólną – 480 zł;
8. o usunięcie niezgodności między treścią wpisu w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym – 50% stawki zasad ogólnych, zależnej od wartości prawa dotkniętego niezgodnością.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – prawo spadkowe

Obok spraw rzeczowych, innemu rozliczeniu podlegają również sprawy spadkowe, takie jak:

1. zabezpieczenie spadku,
2. dokonanie spisu inwentarza,
3. odrzucenie spadku,
4. ogłoszenie testamentu i nakazanie jego złożenia,
5. zarządu spadku nieobjętego i wyjawienie przedmiotów spadkowych
6. stwierdzenie nabycia spadku

Koszty zastępstwa procesowego zostały określone na minimalnym poziomie 120 zł. Jeśli jednak przedmiotem postępowania jest ważność testamentu, wzrasta ona do 720 zł.

W sprawach dotyczących działu spadku stawka jest ustalana na podstawie wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez profesjonalnego pełnomocnika. Jeśli między uczestnikami działu spadku nie ma sporu, stawka jest dzielona przez pół.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – prawo pracy

Jeszcze inaczej kształtują się koszty w sprawach z zakresu prawa pracy. W tym przypadku kwota ustalona jest dla konkretnego rodzaju spraw:

• nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – 180 zł;
• wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż za wypadek przy pracy – 75% stawki od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy;
• inne roszczenia niemajątkowe – 120 zł;
• ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty – 240 zł;
• świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – 50% stawki obliczonej od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – inne sprawy cywilne

Rozporządzenie przewiduje również zróżnicowanie stawek dla innych spraw cywilnych. W paragrafach znajdziemy następujące sprawy:

1. o uchylenie uchwały organu spółdzielni – 360 zł;
2. o ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich – 720 zł;
3. z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie – 240 zł;
4. o uchylenie wyroku sądu polubownego – 2400 zł;
5. z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego – 3600 zł;
6. o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego – 480 zł;
7. egzekucyjnych przy egzekucji z nieruchomości – 50% stawki obliczonej od wartości przedmiotu sporu, a przy egzekucji innego rodzaju – 25% tej stawki;
8. ze skargi na czynności komornika – 80 zł;
9. o wyjawienie majątku – 120 zł;
10. rejestracji spółki – 2400 zł, a w przypadku rejestracji spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca
11. umowy udostępnione w systemie teleinformatycznym – 1200 zł;
12. rejestracji spółdzielni – 2400 zł;
13. innych rejestracji – 1200 zł;
14. zmiany w rejestrze – 720 zł, a w przypadku zmiany w rejestrze przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w
15. systemie teleinformatycznym – 360 zł;
16. o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności – 120 zł;
17. o zwolnienie spod zajęcia rzeczy i praw zabezpieczonych w postępowaniu karnym u osoby podejrzanej o popełnienie
18. przestępstwa przeciwko mieniu – 120 zł;
19. zwrot korzyści uzyskanych kosztem Skarbu Państwa – 120 zł;
20. ustalenie autorstwa projektu wynalazczego – 960 zł;
21. o ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1200 zł;
22. naruszenie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1680 zł;
23. o stwierdzenie prawa korzystania z wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego albo prawa używania znaku towarowego, lub oznaczenia geograficznego bądź utraty prawa używania oznaczenia geograficznego – 1440 zł;
24. o przeniesienie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji – 1680 zł;
25. uchylenie uchwały wspólników bądź akcjonariuszy i o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników, bądź akcjonariuszy – 1080 zł;
26. wyłączenie wspólnika – 1080 zł;
27. rozwiązanie spółki kapitałowej – 1080 zł;
28. przyznanie prawa pomocy w postępowaniu prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej – 300 zł;
29. o odszkodowanie lub o zadośćuczynienie związane z warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania – 240 zł;
30. o ubezwłasnowolnienie – 480 zł;
31. uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu oraz rozstrzygnięcie co do aktów stanu cywilnego – 360 zł.

Koszty zastępstwa procesowego 2023 – postępowanie odwoławcze

Wszystkie przytoczone wyżej stawki dotyczą postępowań w pierwszej instancji. Sprawy odwoławcze wynagradzane są osobnymi stawkami. Ich wysokość zależy od rodzaju środka odwoławczego oraz sądu, do którego trafia. Minimalna stawka w postępowaniu przed sądem okręgowym wynosi nie mniej niż 120 zł, przed sądem apelacyjnym i Sądem Najwyższym nie mniej niż 240 zł. Stawka minimalna obowiązuje też w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wynosi ona:

1. za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie – stawka minimalna wynosi 960 zł;
2. za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi – stawka minimalna wynosi 480 zł.