Myślę, że na wstępie warto przyjrzeć się temu, jak kwestię pożyczania komuś pieniędzy, regulują przepisy prawa.
Czy żeby legalnie pożyczyć komuś pieniądze, jest potrzebna umowa?
Przepisy dotyczące umowy pożyczki znajdują się w Tytule XIX Kodeksu cywilnego. Dla umowy pożyczki kwoty do 1000 zł prawo nie przewidziało żadnej konkretnej formy. Jeśli pożyczamy więcej, niż 1000 zł, powinniśmy sporządzić umowę w formie dokumentowej (art. 720 § 2 k.c.).
Co istotne, jeśli umowa nie zostanie zawarta w ten sposób, tylko np. ustnie, to zgodnie z treścią art. 73 § 1 k.c., pożyczka nadal będzie ważna. Jedyną konsekwencją, jaka wynika z niespisania umowy, mogą być trudności w udowodnieniu, że określona kwota została pożyczona danej osobie. I że ta konkretna osoba pieniędzy nie oddała.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Jak bezpiecznie pożyczyć pieniądze? Niezależnie od pożyczanej kwoty, warto sporządzić chociażby najprostszą umowę. Może być to nawet spisane na kartce oświadczenie, że danego dnia osoba A pożycza osobie B kwotę X zł, a osoba B zobowiązuje się ją spłacić w terminie Y. Należy przy tym pamiętać o podpisach obu stron i oznaczeniu daty oraz miejsca jej zawarcia. Jeśli nie oznaczymy terminu, w którym pożyczkobiorca ma nam zwrócić określoną kwotę, nie będzie to znaczyło, że może to zrobić w czasie dowolnym. Zgodnie bowiem z treścią art. 723 k.c.:
Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
Podatek od pożyczki – kto musi go zapłacić i ile wynosi?
Kolejnym tematem jaki należy poruszyć mówiąc o tym, jak bezpiecznie pożyczyć pieniądze, jest kwestia podatku. Chodzi tutaj konkretnie od podatek od czynności cywilnoprawnych (tzw. PCC), który obciąża umowę pożyczki prywatnej.
Co istotne, jeśli pożyczamy komuś pieniądze, rozliczenie z fiskusem nie należy do naszych obowiązków. Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, PCC zawsze płaci osoba, która zaciąga zobowiązanie.
Od podatku są zwolnione wszelkie pożyczki do kwoty 1000 zł. Poza tym – bez względu na kwotę - pożyczki zaciągnięte od osób z tzw. „zerowej grupy podatkowej”. Krótko mówiąc - chodzi o pożyczki w rodzinie. Do "grupy zerowej" zaliczamy: małżonka, wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków), zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków), a także pasierba, ojczyma lub macochę. W przypadku umowy zawartej z teściami, zięciem lub synową, ustawa reguluję kwotę zwolnioną od podatku. Wynosi ona 9637 zł. Co istotne, kwota zwolnienia jest obliczana w stosunku do sumy wszystkich pożyczek zaciągniętych od tej samej osoby w ciągu pięciu lat.
Od pozostałych pożyczek, osoba zaciągająca zobowiązanie, jest zobligowana zapłacić podatek. Jego wysokość to 0,5% wartości pożyczki. Nie są to duże kwoty. W przypadku pożyczki w wysokości 5000 zł, PCC wyniesie 25 zł.
Pożyczkobiorca musi uiścić kwotę podatku w terminie 14 dni od momentu zawarcia umowy pożyczki, składając jednocześnie deklarację PCC-3 do właściwego urzędu skarbowego.
Jeśli urząd skarbowy dowie się, że pożyczkobiorca nie dopełnił tego obowiązku, może zażądać od niego uiszczenia zaległego podatku. Nie wyniesie on już jednak 0,5, ale aż 20% wartości pożyczki.
Jak bezpiecznie pożyczyć pieniądze?
Choć zgadzam się z maksymą: „dobry zwyczaj - nie pożyczaj” – ani komuś, ani od kogoś, to jednak życie czasem zaskakuje. Zdarza się, że zaciągnięcie pożyczki prywatnej albo jej udzielenie bliskiemu w potrzebie, jest konieczne. Jeśli już decydujemy się zawrzeć umowę pożyczki, warto pamiętać o kilku zasadach.
Sporządzenie na piśmie umowy, która będzie wskazywać:
- miejsce i datę zawarcia,
- strony umowy wraz z istotnymi do ich rozpoznania danymi - imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub paszportu, a w przypadku firmy - jej pełną nazwę, adres siedziby, a także numer NIP i REGON,
- przedmiot umowy (np. określona kwota pieniędzy),
- warunki zwrotu pieniędzy – warto wymienić tu sposób zwrotu środków, ewentualnie ilość i wysokość rat z datami ich uiszczania lub datę zwrotu całej kwoty,
- warunki odstąpienia od umowy,
- oświadczenie o majątku pożyczkobiorcy - ważne w przypadku umów pożyczek z zabezpieczeniem,
- własnoręczne podpisy obu stron.
Uregulowanie PCC przez pożyczającego – o ile prawo nie zwalnia umowy z tego obowiązku.
Pamiętanie o pożyczonych pieniądzach – choć ten punkt może brzmi banalnie, bywa, że ludzie zapominają ile, komu albo od kogo pożyczyli. Warto zapisywać sobie, czy to tradycyjnie w zeszycie, czy w aplikacji lub notatniku smartfona bilanse naszych pożyczek.
Egzekwowanie należności – w przypadku braku spłaty, przypominajmy się i egzekwujmy swoje należności. Pożyczka to pełnoprawna umowa cywilnoprawna. Choć zazwyczaj nie jest to potrzebne, to jeśli dłużnik nie realizuje swoich obowiązków, możemy wezwać go do zapłaty. A natępnie dochodzić swoich praw nawet na drodze sądowej.
