Pamiętacie słynną mapę wzrostu gospodarczego w czasie kryzysu w 2008 r., na której Polska stanowiła zieloną, niedotkniętą recesją wyspę? Takie skojarzenie, tyle że w przeciwnym kontekście, wywołał u mnie wczoraj wieczorem poniższy obrazek:

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska rekomendował wczoraj mieszkańcom największych miast w Polsce pozostanie w domach, co dla mnie brzmi jak ponury żart. Bynajmniej nie dlatego, że lekceważę ostrzeżenia. Zastanawiam się, jak to możliwe, że w 2021 r., wciąż jeszcze nie potrafimy uporać się z tak szkodliwym problemem i to do tego stopnia, że w zasadzie nie powinniśmy opuszczać domów. Mało mamy kłopotów i powodów do izolacji? Co szczególnie groteskowe - właśnie wypuściliśmy z zamknięcia dzieci do szkół i przedszkoli. Wprost na najbardziej trujące powietrze w Europie.

Wzrost poziomu zanieczyszczeń powietrza jest oczywiście bezpośrednio związany z atakiem zimy i wynika ze zwiększonej używalności samochodów oraz bardziej intensywnego ogrzewania mieszkań. W odniesieniu do mieszkań - szkodliwe są niezmodernizowane od dawna piecyki na węgiel i drewno. Pogody nie zmienimy, ale co możemy zrobić? Najważniejsze posunięcia są znane i banalne, za to oporne do wdrożenia i wymagające cierpliwości co do efektów. Musimy zachęcać (no i przymuszać) do zmiany przestarzałych piecyków węglowych (natychmiast) jak i pojazdów napędzanych silnikiem spalinowym na te bardziej ekologiczne (stopniowo).

Tak, znam badania, które wskazują, że silniki spalinowe odpowiadają za jedynie 10% emisji szkodliwego pyłu, a najbardziej odpowiedzialne są jednak kopciuchowe piecyki i bez ich likwidacji na dłuższą metę walki z pyłowym monstrum nie wygramy. Tym niemniej, uważam, że do czasu uzyskania i nienaruszenia przez cały rok norm adekwatnych do Rozumu i Godności Człowieka, należy toczyć tę walkę na każdym możliwym froncie. Jeśli chodzi o rozwiązania możliwe do zastosowania na już - można, jak np. od wczoraj władze Krakowa, wprowadzić w okresie zimowym (albo przynajmniej w okresie największych mrozów) bezpłatną komunikację miejską celem ograniczenia emisji spalin. Same pojazdy komunikacji miejskiej powinny być zresztą w 100% elektryczne.

To, że smog jest szkodliwy, to każdy wie - wywołuje choroby płuc, generuje alergie, ma działanie rakotwórcze. I szereg innych skutków, na które mentalnie machamy ręką, bo przecież życie generalnie prowadzi do śmierci.  To może przełóżmy to na jakieś konkrety - jeśli jesteśmy przez całe życie mieszkańcami Krakowa, to, wg danych WHO (nie, nie kłamią dla Chińczyków, bo w Chinach też jest problem ze smogiem), "dzięki" smogowi pożyjemy o ok. 3,5 roku krócej. W przypadku Warszawy jest to 2,5 roku, w przypadku Gdańska nieco ponad rok (wiatr znad morza pomaga). To skutki gorsze niż statystyczny wpływ obecności HIV w społeczeństwie, znacznie gorsze niż prognozowane skutki epidemii COVID. Zróbmy coś z tym.

Aktualizowane na bieżąco dane dotyczące stężenia zanieczyszczeń w powietrzu znajdziemy pod tym linkiem.